Nám da là 1 trong số những vấn đề về da rất phổ biến, trong đó 90% những người bị nám da là phụ nữ. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy nám da là các mảng tối màu trên da, những đốm màu nâu xám xuất hiện ở trán, cằm, má, môi trên hoặc mũi. Có rất nhiều nguyên nhân khiến da mặt bạn bị nám, Glutathione Việt Nam sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu của nám da để có cách chữa và phòng chống nám da mặt hiệu quả.
Nội dung chính:
1. Nám da là gì?
Nám da (Melasma hoặc Chloasma) là một dạng rối loạn sắc tố da thường gặp, xảy ra khi tế bào melanin tăng sinh quá mức dẫn đến sự hình thành các mảng, đốm có màu nâu nhạt hoặc nâu đậm. Nám thường xuất hiện ở da mặt và tập trung nhiều ở các vị trí như môi trên, cằm, trán, sống mũi và má. Ở một số ít trường hợp, tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những vùng da trên cơ thể như cổ, cánh tay và mu bàn tay.
Nám da phổ biến hơn ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, mặc dù nam giới cũng có thể mắc bệnh này. Theo Viện Da liễu Hoa Kỳ, 90% những người bị nám da là phụ nữ, chỉ có 10% xảy ra ở nam giới.
Nám da là một dạng tăng sinh sắc tố lành tính tương tự tàn nhang. Tình trạng này không gây đau, ngứa ngáy, viêm đỏ hay khó chịu. Tuy nhiên, các đốm nâu do nám có thể ảnh hưởng đến ngoại hình và làm giảm chất lượng cuộc sống. Bạn có thể tìm hiểu rõ hơn về sắc tố melanin trong bài viết: Sắc tố melanin là gì?
2. Tại sao nám da xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn nam giới?
Nám da thường gặp nhất ở phụ nữ 20-50 tuổi (phụ nữ trong độ tuổi sinh sản), trong đó nám da ở phụ nữ có thai và nám da sau sinh khá phổ biến. Nam giới ít khi bị nám da hơn nữ giới. Bệnh cũng liên quan đến đến địa lý, chủng tộc, màu da khi mà phụ nữ châu Á, da màu có tỷ lệ nám da cao hơn so với phụ nữ da trắng.
Trên thế giới có khoảng 3% dân số bị nám da, trong đó nám da ở phụ nữ chiếm tỉ lệ nhiều hơn, đặc biệt là phụ nữ bước vào độ tuổi trung niên.
Nguyên nhân nám da ở phụ nữ chiếm tỉ lệ cao hơn nam giới sẽ được trình bày dưới đây:
3.1. Do nội tiết tố khác nha
Nội tiết tố có những ảnh hưởng nhất định đến hiện tượng nám da. Nội tiết tố có sự khác nhau giữa nam và nữ, ở nữ giới việc rối loạn hay thay đổi nội tiết tố diễn ra nhiều hơn so với nam. Điều này khiến cho tình trạng nám da ở các chị em thường phổ biến hơn.
3.2. Do độ dày của da
Một số nghiên cứu cho thấy, da của nam giới có độ dày gấp 7 lần nữ giới. Vì vậy làn da nam giới ít bị ảnh hưởng bởi các tác động từ môi trường như UV, ánh sáng mặt trời, không khí,.. từ đó hắc sắc tố melanin ít được sản sinh và hình thành các đốm nám.
Ngoài ra, thời gian cũng khiến bào mòn và làm lão hóa da, vì vậy nám da thường có nguy cơ cao hơn đối với phụ nữ ở lứa tuổi trung niên.
3.3. Do tác động từ mỹ phẩm
Những tác động từ mỹ phẩm cũng là nguyên nhân dẫn đến nám da.Việc làm đẹp nhờ mỹ phẩm là nhu cầu thiết yếu của phái đẹp, trong khi đó tỉ lệ sử dụng mỹ phẩm ở nam giới thường rất ít. Điều này giải thích vì sao tỉ lệ nám da ở phụ nữ cao hơn.
3.4. Do lượng collagen
Collagen có vai trò quan trọng đối với tế bào da, giúp các mô liên kết với nhau và tạo tính đàn hồi cho da. Mật độ collagen ở nam giới thường cao hơn nữ giới. Do vậy ở cùng một độ tuổi nhưng làn da của nam giới thường săn chắc, mịn màng hơn phụ nữ. Thông thường, từ độ tuổi 25 trở đi, làn da của phái nữ hay gặp phải các vấn đề về lão hóa, nám da cao hơn nam giới.
Ngoài ra, yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng một phần không nhỏ đến diện mạo của người phụ nữ nói chung và vấn đề nám da nói riêng. Những thay đổi tâm lý bất thường, áp lực,suy nghĩ tiêu cực, chế độ nghỉ ngơi và sinh hoạt không hợp lý cũng dễ gây nên tình trạng làn da lão hóa thiếu sức sống, nám, sạm,… (Nguồn tham khảo: Bệnh viện đa khoa Vinmec)
3. Các nguyên nhân gây nám da mặt phổ biến
Cơ chế hình thành nám da là do tích tụ quá nhiều sắc tố melanin ở những vùng da nhất định. Do đó, bất kỳ yếu tố nào tác động vào cơ thể khiến cho lượng sắc tố melanin tăng cao trong tế bào da cũng có thể được coi là một nguyên nhân gây ra nám. Những người có làn da màu dễ bị nám hơn vì họ có nhiều tế bào hắc tố hoạt động hơn những người có làn da sáng màu.
Có rất nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây nám da. Trong đó phải kể đến các nguyên nhân gây nám da thường gặp sau:
3.1. Nám da do tuổi tác, lão hóa tự nhiên
Thống kê cho thấy, nám da thường gặp ở phụ nữ từ 25 – 50 tuổi (trong độ tuổi sinh sản). Trong đó, thời điểm nám bùng phát mạnh nhất là khi mang thai, sau khi sinh và giai đoạn tiền mãn kinh.
Ngoài ra, quá trình lão hóa da tự nhiên có thể khiến quá trình sản sinh melanin bị mất kiểm soát và rối loạn dẫn đến sự xuất hiện của các mảng và đốm nâu ở má, cằm và mũi.
3.2. Nám da do rối loạn nội tiết tố nữ
Rối loạn nội tiết tố nữ (bộ 3: progesterone, estrogen và testosterone) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nám da. Các chuyên gia nhận thấy, nồng độ estrogen suy giảm có thể khiến hormone MSH (melanocyte stimulating hormone) bị mất kiểm soát. Điều này có khả năng kích thích melanin sản sinh quá mức và gây ra các mảng, đốm nám trên bề mặt da.
Rối loạn tăng sắc tố da xảy ra ở từng mảng da, làm cho da có màu sẫm hơn bình thường. Các vị trí hay tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, cánh tay… là các vị trí thường hay bị nám da. Đặc biệt là nám da trên mặt thường đối xứng hai bên.
3.3. Stress, căng thẳng kéo dài cũng là nguyên nhân gây nám da
Stress kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ mà còn là nguyên nhân gián tiếp gây nám da. Khi bị căng thẳng, tuyến thượng thận có xu hướng sản sinh nhiều hormone cortisone. Khi hormone này tăng cao, pregnenolone chỉ có thể kiểm soát cortisol và mất đi chức năng cân bằng nội tiết tố. Điều này dẫn đến tình trạng giảm/ tăng estrogen quá mức và hình thành nám.
3.4. Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gây nám da
Tia cực tím (UV) từ mặt trời kích thích các tế bào hắc tố. Trên thực tế, chỉ cần tiếp xúc với ánh nắng mặt trời một lượng nhỏ cũng có thể khiến nám quay trở lại sau khi mờ dần. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là lý do tại sao tình trạng nám da thường nặng hơn vào mùa hè. Đó cũng là nguyên nhân chính khiến nhiều người bị nám da tái đi tái lại nhiều lần.
Ngoài những nguyên nhân trên, nguy cơ bị nám da cũng có thể tăng lên nếu có các yếu tố rủi ro như: Da bị viêm nhiễm, lạm dụng mỹ phẩm tẩy trắng, tiếp xúc với hóa chất, sử dụng một số thuốc điều trị bệnh gây tác dụng phụ, chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng, hậu quả của nhiều thói quen gây hại cho da như hút thuốc, dùng nhiều rượu bia…
Để hiểu rõ hơn về cơ chế hình thành nám da, bạn có thể tham khảo trong bài viết: Nám da hình thành như thế nào?
4. Làm sao để biết bạn đang bị nám da?
Kiểm tra trực quan vùng bị ảnh hưởng thường đủ để chẩn đoán nám da. Để loại trừ các nguyên nhân cụ thể, chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm.
Một kỹ thuật kiểm tra là kiểm tra đèn Wood. Đây là một loại ánh sáng đặc biệt dành cho làn da của bạn. Nó cho phép chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn kiểm tra nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm và xác định mức độ ảnh hưởng của nám da. Để kiểm tra bất kỳ tình trạng da nghiêm trọng nào, họ cũng có thể tiến hành sinh thiết. Điều này liên quan đến việc loại bỏ một phần nhỏ của vùng da bị ảnh hưởng để thử nghiệm.
5. Các loại nám da thường gặp nhất
Các chuyên gia Da Liễu thường phân loại nám thành 3 loại khác nhau theo những đặc điểm riêng biệt. Đó là: nám mảng, nám chân sâu và nám hỗn hợp.
5.1. Nám mảng (nám biểu bì) – Loại nám da phổ biến nhất
Nám mảng là loại nám xuất hiện thành từng mảng có kích thước lớn nhỏ khác nhau và phân bố ngẫu nhiên trên da mặt. Nám mảng có màu sắc chuyển từ nhạt đến đậm không đồng nhất, có đường biên giới rõ ràng giữa các mảng nám. Chúng có thể xuất hiện ở hai bên mũi, ở hai má, ở trán, cằm… một số trường hợp nặng nám mảng còn che kín cả khuôn mặt.
Để hiểu rõ hơn về loại nám này, bạn có thể tham khảo bài viết: Nám mảng là gì?
5.2. Nám chân sâu (nám hạ bì)
Nám chân sâu sâu (nám sâu, nám đốm) là tình trạng trên da xuất hiện các đốm màu thâm vàng hoặc hơi nâu có kích thước khác nhau. Khác với nám mảng thường xuất hiện thành từng mảng trải rộng 2 bên má thì nám chân sâu là những nốt nhỏ, mọc rải rác và ăn sâu vào trong da, ngày càng đậm màu hơn.
Chi tiết về nám chân sâu, Glutathione Việt Nam đã chia sẻ trong bài viết: Nám chân sâu – Nguyên nhân và cách chữa trị hiệu quả.
5.3. Nám hỗn hợp – Loại nám ít phổ biến nhất
Nám hỗn hợp là sự kết hợp giữa 2 loại nám mảng và nám chân sâu. Vì vậy chân nám có thể xuất hiện ở cả hạ bì lẫn thượng bì. Bài viết Nám hỗn hợp là gì? sẽ giúp bạn hiểu rõ về loại nám này.
6. Các dấu hiệu của nám da mặt thường gặp
Ở phụ nữ, vùng nám thường xuất hiện ở hai bên gò má,mũi, cằm hoặc trán. Nếu trên làn da bạn xuất hiện những dấu hiệu dưới đây, rất có thể bạn đang bị nám da:
- Làn da tối dần và xỉn màu, xuất hiện các đốm đen màu nâu nhạt, nâu đậm trên mặt, gò má có ranh giới rõ ràng so với những vùng da xung quanh.
- Xuất hiện các mảng lớn, nhỏ có màu nâu nhạt đến nâu đậm kích thước và hình dạng không đồng nhất.
- Xuất hiện các mảng đốm tròn có kích thước đa dạng, màu sắc từ nâu đến nâu đậm, đen, xanh hoặc xanh xám.
Để hiểu rõ hơn các dấu hiệu này, bạn có thể tham khảo bài viết: Dấu hiệu nhận biết da bạn đang bị nám.
7. Chữa trị nám da như thế nào?
Nếu tình trạng nám da nhẹ do những nguyên nhân thay đổi nội tiết tố khi mang thai hay uống thuốc tránh thai thì nó có thể tự mờ dần sau 1 thời gian khi mà nội tiết tố trở lại bình thường. Tuy nhiên thời gian tự phục hồi này khá lâu.
- Thuốc điều hòa hormone: Đối với nữ giới bị nám da do nội tiết tố, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc điều hòa hormone như thuốc ngừa thai. Các loại thuốc này có thể cân bằng hormone estrogen, progesterone, androgen và testosterone. Khi các hormone này ở mức cân bằng, quá trình sản xuất melanin có xu hướng bình thường hóa và giảm dần các đốm, mảng nám theo thời gian.
- Sử dụng thuốc bôi, thuốc uống: Những trường hợp khác có thể điều trị nám da bằng một số loại thuốc bôi, thuốc uống tuy nhiên điều này có thể khiến da trở nên mỏng và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Vì vậy trong thời gian điều trị, nên dùng kem chống nắng, đeo khẩu trang khi ra ngoài và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khung giờ từ 10:00 – 16:00 hằng ngày.
- Điều trị bằng các công nghệ hiện đại: Công nghệ laser, ánh sáng xung cường độ cao, thay da hóa học, công nghệ siêu mài mòn…
Ngoài ra thì, dùng nguyên liệu tự nhiên cũng là 1 phương pháp chữa trị nám da hiệu quả, bạn có thể tham khảo tại bài viết: Cách chữa trị nám da từ thiên nhiên đơn giản, hiệu quả.
Sử dụng sản phẩm giúp trắng da, ức chế sự hình thành melanin
Nám là hậu quả của việc tế bào melanocytes tổng hợp nên quá nhiều melanin dưới da. Để phòng ngừa nám da, cải thiện làn da đang bị nám sạm, chị em cần bổ sung sớm các hoạt chất giúp ức chế sự hình thành melanin như Glutathione.
Nếu bạn chưa biết gì về Glutathione, bạn có thể tìm hiểu chi tiết về hoạt chất này trong bài viết: Glutathione là gì? Gluathione có tác dụng gì với sức khỏe?
Glutathione là hoạt chất có khả năng tác động tới quá trình tổng hợp melanin qua khả năng ức chế hoạt động của enzyme tyrosinase, giúp giảm sản sinh Melanine, kết quả là các vết thâm nám cũ bị xoá mờ, da dần trắng sáng và đều màu hơn. Ngoài ra, hoạt động của các hoạt chất L-Glutathione còn giúp ngăn chặn sự tác động của tia UV, làm giảm kích thích tế bào hắc tố sản sinh dưới lớp biểu bì da.
Chị em có thể bổ sung Glutathione qua sản phẩm viên ngậm dưới lưỡi Glutathione của Italia. Đây đang là xu hướng làm trắng da và cải thiện thâm nám, tàn nhang hàng đầu bởi khả năng hấp thụ qua các mao mạch dưới lưỡi mà không bị phân hủy bởi dịch vị dạ dày hay bởi gan như dạng uống khác. Viên ngậm Glutathione đã và đang có mặt tại 7 quốc gia Italy, Singapore, Thailand, Trung Quốc, Philippine, Azerbaijan và lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam.
Hiện tại viên ngậm dưới lưỡi Glutathione đang được phân phối độc quyền tại Việt Nam qua Công ty Cổ phần Thương mại Công nghệ VitaA. Để hiểu rõ hơn về sản phẩm bạn có thể tham khảo TẠI ĐÂY nhé!
8. Cách phòng chống nám da mặt hiệu quả
Như chúng ta đã thấy, có rất nhiều nguyên nhân nám da, để có thể phòng chống nám da, chị em cần chú ý thực hiện những lưu ý sau:
- Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia UV là một trong những tác nhân hàng đầu gây ra nám da. Vì vậy hãy hạn tiếp xúc với tia UV bằng cách hạn chế ra ngoài đặc biệt là trong khung giờ từ 10:00 – 16:00 giờ hằng ngày và không quên bôi kem chống nắng có chỉ số SPF từ 35 trở lên mỗi 15-20 phút trước khi ra khỏi nhà. Đồng thời hãy đội mũ rộng vành và đảm bảo tia nắng không tác động vào da mặt. Nên sử dụng cả quần áo được thiết kế để bảo vệ da, chống nắng.
- Hạn chế các chất kích thích: Cần tránh rượu, bia và các gia vị gây nóng vì chúng có thể làm sung huyết da, khiến các vết nám, tàn nhang đậm hơn. Nên ăn nhiều rau quả tươi, uống nhiều nước, ngủ đủ giấc, chơi thể thao đều đặn và tránh nắng. Cần cải thiện chế độ dinh dưỡng bằng thực phẩm giàu các vitamin A, C, E, omega-3, selen để chống lão hóa da…
- Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử: Không nên sử dụng các thiết bị điện tử khi không thực sự cần thiết. Ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể khiến da bị sạm, nám và nhanh lão hóa.
- Vệ sinh da sạch sẽ: Nên vệ sinh da 2 lần/ ngày với các sản phẩm sữa rửa mặt dịu nhẹ và an toàn. Bên cạnh đó, cần dùng kem dưỡng ẩm đều đặn để nuôi dưỡng và tăng sức đề kháng cho da.
Hạn chế dùng các sản phẩm chứa hương liệu và hoạt chất tổng hợp. Nhiều nghiên cứu cho thấy, các thành phần nhân tạo có thể khiến da nhạy cảm hơn với tia cực tím và có nguy cơ cao bị tàn nhang, sạm nám.
Đối với những trường hợp bị sạm nám do căng thẳng và rối loạn nội tiết, nên dành thời gian nghỉ ngơi, tập thể dục thường xuyên và tránh suy nghĩ, lo lắng quá mức. Để tìm hiểu rõ hơn cách phòng chống nám da, bạn có thể tham khảo bài viết: Bí quyết phòng chống nám da hiệu quả.